آمپر آب یکی از حساس‌ترین نقاط ماشین هست که عدم توجّه به آن می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را برای خودرو رقم بزند. بالا رفتن آمپر آب ماشین از مشکلاتی است که بسیاری از رانندگان با آن دست به گریبان‌اند. این معضل به خصوص در فصول گرم سال که کولر خودرو روشن می‌شود بیشتر احساس می‌شود. در عین حال، بسیاری از دارندگان خودرو دوست دارند بدانند که علّت بالا و پایین شدن آمپر آب چیست؟ اگر شما هم به دنبال پاسخ به این سوال هستید تا انتهای این مطلب با مجلّه اینترنتی لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید تا با اقدامات لازم آمپر دمای موتور را در حد نرمال نگهدارید و از داغ کردن ماشین جلوگیری کنید.

آمپر آب چیست و چرا اهمیت دارد؟

همیشه از اهمیت بالای پیشرانه در بین قطعات خودرو گفته‌ایم و کاملاً مشخص است که یک خودرو بدون پیشرانه سالم قادر به حرکت نخواهد بود. برای اینکه موتور ماشین بتواند در شرایط نرمال با دمای مناسب کار کند نیاز به تجهیزاتی چون روغن و آب می‌باشد که در این بین، قبلاً از خاصیت روغن موتور و اهمیت کیفیت آن برایتان گفته‌ایم؛ امّا حالا می‌خواهیم از آب و دمای آن که سهم بیشتری از روغن در خنک‌سازی موتور دارد صحبت کنیم.

همیشه لازم است دمای موتور مورد سنجش قرار بگیرد تا در صرت افزایش دما عوامل موجود در خودرو مانند ترموستات و فن در جهت کاهش دمای موتور فعال شوند. آب موجود در پیشرانه باید دمای مناسبی داشته باشد تا موتور در شرایط ایده‌آل کار کند.

برای اندازه‌گیری دمای آب از دو نوع گیج استفاده می‌شود؛ در خودروهای بسیار قدیمی از گیج های مکانیکی و خودروهای جدید از گیج های الکتریکی که به آن آمپر ماشین می‌گویند. آمپر آب برای اندازه‌گیری دمای مایع خنک کننده طراحی شده است؛ این به شما میگوید آب رادیاتور سرد، معمولی و یا بیش از حد گرم است و اطلاعات را در پنل داشبورد برای شما به نمایش می‌گذارد؛ اگر آمپر ماشین بالا باشد نشان از نشتی مایع خنک کننده با مشکل پمپ و اگر دما خیلی پایین باشد نشان از مشکلاتی است که باید آن‌ها را بررسی کرد.

گیج های مکانیکی:

این گیج ها در خودروهای بسیار قدیمی استفاده می‌شد عملکرد آن‌ها به این صورت بود که دمای آب را از طریق لوله بوردن که ساختار فلزی، باریک و پر شده از مایعی با دمای تبخیر پایین اندازه می‌گیرند. این لوله با وصل شدن از یک سمت به عقربه نمایشگر و از سمت دیگر به آب کار خود را انجام می‌دهد.

با افزایش دمای خنک کننده مایع درون لوله بخار شده و باعث بالا رفتن فشار درون لوله می‌شود؛ این افزایش موجب وارد شدن نیرو به عقربه نمایشگر شده و به این ترتیب داغ شدن موتور نمایش داده می‌شود.

گیج‌های الکتریکی:

با پیشرفت صنعت خودروسازی گیج‌های مکانیکی جای خود را به گیج‌های الکتریکی دادند که اساس کار آن‌ها مانند ولت‌متر است؛ به این صورت که نمایش دما با کمک گیج که ولتاژ را اندازه‌گیری می‌کند نمایش داده می‌شود. امّا باز هم این نوع نمایشگرها قدیمی شدند و در حال حاضر آمپر ماشین به یک موتور الکتریکی کوچک متصل می‌شود که از واحد کنترل موتور (ECU) دستور می‌گیرد.

آمپر آب باید کجا باشد؟

چراغ هشدار آمپر آب شبیه یک دماسنج است که وقتی موتور خودروی شما از حداکثر دمای مجاز بیشتر یا کمتر می‌شود روشن می‌شود و از آنجایی که گرم شدن بیش از حد موتور منجر به آسیب‌های عمده و سنگین می‌شود باید علت بالا و پایین شدن آمپر آب را پیدا کنید و سریعاً به رفع آن اقدام کنید.

معمولاً این چراغ کمی قبل از ایجاد مشکل اساسی روشن می‌شود؛ بسیاری از رانندگان به روشن شدن چراغ‌ها اهمیتی نمی‌دهند و تا خودرو جوش نیاورد به فکر حل کردن مشکل نمی‌افتند. توجّه داشته باشید کارکرد مناسب پیشرانه در دمای معمولی آب یا مایع خنک‌کننده به عوامل زیادی چون کیفیت مایع، آب و هوا و وضعیت سیستم خنک کننده بستگی دارد. به همین دلیل شما همیشه باید مراقب دمای آب خودرو باشید و ببینید که خیلی داغ می‌شود یا نه؛ اگر آمپر آب به سمت رنگ قرمز رفت قبل از اینکه آسیب جدی به موتور وارد شود ماشین را خاموش کنید.

دمای نرمال موتور خودرو چقدر است؟

چک کردن آمپر آب ماشین هنگام روشن و خاموش شدن فن رادیاتور خودرو محدوده دمای نرمال موتور را به شما نشان می‌دهد. به این منظور ابتدا کولر را خاموش کنید و از خودرو خود پیاده شوید.

فن خودرو را تحت نظر بگیرید و با روشن شدن آن میزان آمپر دما را نگاه کنید. سپس به محض توقف چرخش فن‌ها نیز موقعیت آمپر را بررسی کنید. این محدوده، بازه نرمال دمای موتور خودرو شماست.

لازم است بدانید که در سرپایینی‌ها ممکن است عقربه آمپر خودرو از این محدوده کمی پایین‌تر بیاید و یا در سربالایی‌ها یا هنگام روشن شدن کولر خودرو عقربه کمی بالاتر از این بازه قرار گیرد.

به طور معمول بهترین دمایی که مناسب عملکرد پیشرانه می‌باشد 82 درجه سانتی‌گراد است و هر چیزی بالاتر از این باعث آسیب رسیدن به قطعات موتور می‌شود.

علت بالا و پایین شدن آمپر آب چیست؟

درصد بالایی از خودروهای امروزی از سیستم خنک کننده آب طراحی شده‌اند. همان‌طور که گفته شد موتورِ در حال کار می‌تواند حرارت بالایی را تولید کند و به شدت داغ شود؛ حال برای خنک سازی از سیستم خنک کننده که رادیاتور جزئی از آن و آب یا مایع خنک کننده جزء ملزومات آن می‌باشد به گونه‌ایی عمل می‌کنند که دمای موتور به درستی تنظیم شود. به همین دلیل همیشه در کلاس‌های آموزشی قبل از گرفتن گواهینامه تاکید زیادی بر چک کردن آب رادیاتور و مخلوط مناسب آب و ضد یخ می‌شود.

ماشین‌هایی که خنک‌سازی آن‌ها از طریق آب صورت می‌گیرد طوری طراحی و مهندسی شده‌اند که عملکرد بهینه‌ی خود را زمانی که دمای آب آن‌ها در دمای ثابت حفظ می‌شود ارائه می‌دهند. پس وقتی دمای آب افزایش پیدا کند باعث جوش آوردن خودرو می‌شود و اجزای داخلی موتور مسدود و ذوب شده و دیگر قطعات مانند پیستون، میل‌لنگ، میله‌های اتصال و سوپاپ‌ها از بین رفته و خسارت‌های سنگینی را به جا می‌گذارند.

حال در این بخش نگاهی به دلایل بالا رفتن آمپر ماشین می‌اندازیم:

علت بالا رفتن آمپر ماشین

• قفل کردن و معیوب بودن ترموستات خودرو

ترموستات قطعه‌ای کوچک، امّا مهم در خودرو است که در دسته قطعات برقی ماشین قرار می‌گیرد. عملکرد این قطعه به این صورت است که مانند یک دریچه وظیفه کنترل مقدار وارد شده مایع خنک‌کننده به موتور را بر عهده دارد. با عملکرد نادرست ترموستات احتمال اینکه میزان کافی از مایع خنک کننده به موتور نرسد وجود دارد.

از نشانه‌های خرابی ترموستات که باعث بالا رفتن آمپر ماشین می‌شود می‌توان به نشت مایع خنک‌کننده در زیر خودرو و نوسانات مکرّر دما اشاره کرد. اگر چراغ چک دمای موتور مکرّر روشن و خاموش می‌شود بهتر است ترموستات را مورد بررسی قرار دهید؛ ضمن اینکه اگر رادیاتور خودرو سرد، امّا آمپر آب بالا باشد احتمالاً ترموستات قفل کرده است.

• خرابی واترپمپ

اگر ترموستات خودرو سالم است و یا با تعویض ترموستات مشکل فوق همچنان باقی مانده باشد، واتر پمپ خودرو خراب شده است. پمپ آب باعث حرکت مایع خنک‌کننده در سیستم خنک‌کننده و جذب گرمای آن می‌شود. با خرابی پمپ آب جریان خنک کننده دچار اختلال خواهد شد.

• وجود هوا در سیستم خنک کننده

اگر واشر سر سیلندر نتواند گاز سیلندر را خارج کند حباب هوا در سیستم خنک کننده ایجاد خواهد شد. وجود هوا در رادیاتور خودرو مانع از گردش صحیح مایع خنک کننده می‌شود و در نتیجه آمپر آب ماشین را بالا می‌برد.

• نشتی واشر سر سیلندر

کاهش سریع آب رادیاتور، سخت روشن شدن خودرو در ابتدای صبح و سفتی شیلنگ‌های رادیاتور هنگام بالا بودن دمای موتور همگی از نشانه‌های وجود مشکل در سرسیلندر و واشر هستند. تشخیص این مشکل نیز نیازمند مهارت بالایی است و باید آن را به یک فرد متخصص بسپارید.

• وجود مواد زائد در رادیاتور

گاهاً پیش می‌آید که لوله‌های رادیاتور دچار زنگ‌زدگی می‌شود و رسوب می‌کند.کثیفی رادیاتور و وجود مواد زائد در داخل آن نیز از عواملی است که مانع از گردش آسان آب در سیستم خنک کننده خودرو می‌شود و در نهایت باعث کاهش توانایی آن در دفع گرمای موتور می‌شود. این اتفاق بیشتر در خودروهایی که رادیاتور آب اورجینال ناچاراً تعویض شده و یک رادیاتور آب متفرقه و بی‌کیفیت جایگزین آن شده؛ به همین دلیل همیشه گفته شده برای خرید قطعات خودرو از برندهای اصلی و معتبر استفاده کنید تا با مرور زمان مشکلات این چنینی رخ ندهد. در دراز مدت مسدود بودن لوله‌های رادیاتور منجر به نشت مایع خنک‌کننده و حتی آسیب دیدگی پمپ آب می‌شود. ضمن اینکه رادیاتور ها علاوه بر استفاده از مایع مخصوص برای خنک‌سازی از طریق پره‌های موجود هوا را به گردش در می‌آورند که اگر این پره‌ها توسط گرد و خاک یا حشرات مسدود شوند جریان هوا مسدود خواهد شد و خنک‌سازی هوای رادیاتور با مشکل روبرو خواهد شد.

بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق می‌توانید هر از گاهی رادیاتور آب را با فشار آب بسیار ملایم شست‌وشو دهید تا کثیفی و گرد و غبارهای سطحی آن تمیز شود؛ توجّه داشته باشید برای تمیز کردن لوله‌های رادیاتور ابتدا باید آن را از ماشین جدا کرد، پس بهتر است این کار را به یک مکانیک بسپارید.

• معیوب بودن فن رادیاتور

فن رادیاتور قطعه‌ای ساده در سیستم خنک‌کننده ماشین می‌باشد که هوای خنک را از طریق پره‌های رادیاتور می‌دمد تا مایع خنک‌کننده در رادیاتور خنک شود. خرابی این قطعه باعث می‌شود آب رادیاتور نتواند گرمای خود را دفع کند و منجر به داغ شدن و جوش آوردن موتور می‌شود.

توجّه داشته باشید زمانی که ماشین در حالت سکون قرار دارد هوای کمتری به داخل رادیاتور جریان پیدا می‌کند و این موضوع ممکن است باعث افزایش دمای موتور درترافیک شود. عموم دلایلی که باعث خرابی فن می‌شود به این شرح می‌باشد:

1. سیم‌کشی معیوب و اتصالات نادرست
2. مشکلات موتور فن
3. خرابی رله و سنسور دمای مایع خنک‌کننده

• نشتی یا خشک شدن آب رادیاتور

بدون مایع خنک‌کننده رادیاتور قادر به انجام وظیفه‌ی خود نخواهد بود و به تبع موتور بیش از اندازه داغ خواهد شد. اینکه چرا آب رادیاتور نشتی می‌کند ممکن است بخاطر خرابی پمپ آب یا شیلنگ رادیاتور باشد. امّا اگر احساس می‌کنید به تازگی آب رادیاتو را پر کرده‌اید و در مدّت زمان بسیار کوتاهی سطح آن کاهش پیدا کرده است می‌توان نتیجه گرفت که تبخیر و یا خشک شده است که این موضوع به دلیل خرابی درب رادیاتور می‌باشد.

نشانه‌های داغ کردن ماشین

نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد موتور خودروی شما بیش از حد گرم شده است. در صورت عدم کنترل این حرارت، پیشرانه صدمات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد. با توجّه به گران بودن لوازم یدکی و نایاب بودن برخی از قطعات بسیار مهم است که به نشانه‌ها توجّه کنید. در این قسمت نشانه‌های داغ کردن ماشین را برایتان شرح داده‌ایم:

بالا رفتن آمپر ماشین: دماسنج موتور که روی داشبورد قرار دارد روی خط قرمز می‌رود. البته خودروهای لوکس و امروزی تنها دارای چراغ چک می‌باشند و تنها زمانی که موتور شروع به داغ شدن می‌کند روشن می‌شود.

دود سفید: خارج شدن دود سفید و بخار آب از کاپوت ماشین از نشانه‌های بارز جوش آوردن خودرو می‌باشد.

بوی شیرین: بوی شیرین ناشی از نشت مایع خنک کننده رادیاتور می‌باشد.

دلایل بالا رفتن آمپر آب هنگام استفاده از کولر

گاهی ممکن است هنگامی کولر خودروی خود را روشن می‌کنید آمپر آب سریعاً بالا برود. اگر این مشکل ادامه‌دار باشد، باعث جوش آوردن خودرو و مشکل‌ساز شدن برای شما می‌شود. این امر می‌­تواند چندین دلیل داشته باشد که در زیر به چند مورد آن اشاره می‌­کنیم:

یکی از دلایل آن می‌­تواند سوختن واشر سر سیلندر باشد که در این صورت باید از سالم بودن سر سیلندر اطمینان پیدا کنید. اگر سر سیلندر سالم بود باید دو قسمت دیگر خودرو خود را مورد بررسی قرار دهید؛ این دو قسمت شامل رادیاتور و فن خودرو می‌باشد.

 اگر مشکل از رادیاتور باشد احتمالاً کثیف شده و مانع از تبادل حرارتی می‌شود و موجب می‌شود دمای آب بالا برود در این صورت رادیاتور باید باز شود و تمیز شود. اگر مشکل از فن خودرو باشد می­‌توان به راحتی مشکل آن را با تعویض و رفع ایراد فن برطرف کرد.

نکته قابل توجّه که باید به آن دقت کنیم این است که هنگامی خودرو در حال حرکت با دور موتور بالا است نباید کولر خودرو را روشن کنید بلکه هنگامی خودرو متوقف است و یا در حال حرکت است کلاچ را بگیرید بعد کولر را روشن کنید دلیل آن تحت فشار قرار دادن عملکرد موتور خودرو می‌باشد.

اقدامات لازم برای جلوگیری از بالا رفتن دمای آب موتور

رعایت موارد زیر تا حد زیادی از بالا رفتن آمپر آب ماشین و خرابی قطعات سیستم خنک کننده خودرو جلوگیری می‌کند:

• چک کردن میزان آب رادیاتور خودرو
• اطمینان از عملکرد صحیح رادیاتور
• بررسی و تعویض به موقع آب رادیاتور
• اطمینان از سلامت ظاهری و داخلی رادیاتور
• هواگیری سیستم خنک کننده و پره‌های رادیاتور
• اطمینان از پر بودن گاز کولر خودرو
• تعمیر و نگهداری دوره ای و منظم

هنگام جوش آوردن خودرو چه کار کنیم؟

اگر آمپر آب خودرو از محدوده نرمال بالاتر رفت و با روشن شدن فن رادیاتور نیز مقدار آن پایین نیامد توصیه می‌کنیم موارد زیر را به ترتیب انجام دهید:

1. ابتدا خودروی خود را متوقف کرده و کاپوت ماشین را بالا بزنید تا دمای محیط اطراف موتور کاهش یابد.
2. به هیچ وجه درب رادیاتور یا درب مخزن انبساط را باز نکنید چرا که به دلیل گرمای موتور و بالا بودن دمای آب سیستم خنک کننده تحت فشار بالایی است و خطر سوختگی ناشی از پاشیدن آب را به همراه دارد.
3. عملکرد فن‌ها را بررسی کنید. در صورتی که فن‌ها خاموش است با روشن کردن کولر و بالا بردن دور آن، فن‌ها را وارد مدار کنید. اگر با روشن کردن کولر نیز فن‌ها روشن نشدند مقداری آب روی پره‌های رادیاتور بریزید. (هرگز آب را بر روی بدنه موتور داغ نریزید، چرا که موجب آسیب دیدن سرسلیندرها و قطعات داخلی آن می‌شود.)
4. در فن‌های مکانیکی که نیروی خود را از موتور دریافت می‌کنند باید از سلامت تسمه پروانه مطمئن شوید. در فن‌های الکتریکی نیز خرابی سنسور دما یا رله فن می‌تواند از دلایل کار نکردن آنها باشد.
5. در صورتی که فن‌ها کار کنند اما آمپر آب ماشین پایین نیاید احتمال کم بودن آب رادیاتور وجود دارد. در این صورت ابتدا خودرو را خاموش کنید. هر چند ثانیه در حدی که موتور روشن نشود یک تک استارت بزنید تا مانع از چسبیدن رینگ پیستون‌ها به دیواره سیلندرها شوید. این کار را تا خنک شدن دمای موتور ادامه دهید و سپس درب رادیاتور را باز کنید و در صورت کم بودن آب رادیاتور، مقداری به آن اضافه کنید.

علت بالا نیامدن آمپر آب در زمستان

در برخی مواقع با بالا نرفتن آمپر آب خودرو تا دمای متوسط و ایده‌آل، مشکلاتی را به وجود می‌­آورد. یکی از این مشکلات می­‌تواند گرم نکردن بخاری در زمستان باشد و یا ممکن است در عملکرد خودرو مشکلاتی را ایجاد کند.

در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا عواملی را که موجب این مشکل می‌­شوند مورد بررسی قرار دهیم:

• بررسی وضعیت گرمای بخاری

  اولین اقدامی که باید انجام دهید، بررسی بخاری خودرو می‌باشد؛ از تولید هوای گرم بخاری اطمینان پیدا کنید. بعد از اطمینان از هوای گرم بخاری، اگر دمای آمپر آب باز پایین باشد دو حالت ممکن است اتفاق بیفتد.

  در حالت اول: فشنگی آب خراب می­ باشد که در این صورت دمای آب در داشبورد صحیح نمایش داده نمی‌شود.

  در حالت دوم: گردش آب در موتور و رادیاتور جریان نداشته باشد که پر خطر می‌باشد.

  در روش بعدی که حالتی خطرناک است می‌­تواند خرابی دلایل مختلفی داشته باشد از جمله: خرابی واتر پمپ، عدم عبور هوا به آب خودرو، عدم جریان آب در مسیر خود، دمای بالا بخشی از آب و دمای پایین بخشی دیگر آب، ایجاد رسوب و عوامل دیگر که در این صورت هر چه سریع‌تر باید به تعمیرکار مراجعه شود تا از آسیب‌های وارده به موتور خودرو جلوگیری شود.

• بررسی وضعیت ترموستات خودرو

یکی از روش‌­های بررسی خرابی ترموستات کار کردن فن رادیاتور در هنگام خنک بودن خودرو است که نشان‌دهنده این است که ترموستات دچار مشکل شده و باید تعویض شود؛ ایجاد رسوب مانع هم یکی از علائم درست کار نکردن آن می‌­باشد.

• بررسی وضعیت ECU در خودروهای مدرن

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، کامپیوتر یا  ECU خودرو کنترل کننده­ دمای موتور است. که در صورت خرابی کامپیوتر خودرو، این مشکل ایجاد می‌شود که باید مورد بررسی قرار گیرد.

دلیل اشتباه نشان دادن آمپر آب پژو

اخیراً خطای آمپر آب سمند گزارش شده است که به درستی نمایش داده نمی‌شود. مشاهده شده است خودروهایی که دارای سیستم اکو ماکس هستند دمای آب را بسیار بالاتر از میزان واقعی نشان می‌دهند. برای رفع خطای آمپر آب سمند و  ایراد اشتباه نشان دادن آمپر آب پژو این کارها را انجام دهید: