روغن سوزی چیست؟
روغن سوزی بیشتر برای خودروهای فرسوده‌ای رخ می‌دهد که مدت‌هاست در حال کارکردن هستند و مسافت‌های زیادی را طی کرده‌اند. روغن‌سوزی همان سوختن روغن موتور خودروست. زمانی که روغن موتور به همراه سوخت می‌سوزد و سطح آن مرتب پایین و پایین‌تر می‌آید، روغن‌سوزی رخ می‌دهد. این اتفاق بیشتر در خودروهای قدیمی رخ می‌دهد اما این‌طور نیست که سوختن روغن موتور را در خودروهای جدید و تازه نبینیم. به‌طور کلی، روغن موتور در مسیرهایی مشخص در خودرو به حرکت و جریان درمی‌آید تا نگذارد که قطعات موتور دچار اصطکاک با یکدیگر شوند. به دلایلی امکان دارد که چنین چیزی رخ ندهد و روغن موتور هم همراه با سوخت بسوزد. در این صورت، چه خودروی‌تان جدید باشد و چه قدیمی، دچار روغن‌سوزی خواهید شد. پس اگر روغن موتور به محفظه احتراق راه پیدا کند، در مجاورت حرارت زیاد می‌سوزد و روغن‌سوزی را شاهد خواهید بود.
علائم و نشانه‌های روغن‌سوزی ماشین چیست؟
یکی از شایع‌ترین نشانه‌های روغن سوزی خروج دودی آبی‌رنگ از اگزوز است. هرچقدر که دور موتور بالاتر برود، نمود این دود آبی هم بیشتر می‌شود. پس سوختن روغن موتور در همراهی با سوخت منجر به خروج دود آبی از اگزوز می‌شود و به شما هشدار می‌دهد که عیب و ایرادی در کار است. البته برخی از خودروهای بازار می‌توانند دود ناشی از سوختن روغن موتور را به خود جذب کنند. پس گاهی باوجود اینکه روغن سوزی در خودرو رخ می‌دهد، خبری از دود آبی اگزوز نیست. در نتیجه، برای بررسی وضعیت روغن‌سوزی فقط نباید به رنگ دود اگزوز اکتفا کنید. با بررسی میزان روغن موتور می‌توانید سرنخی از وضعیت سوخت روغن به‌دست بیاورید. اگر سطح روغن مدام در حال کاهش باشد، یعنی اوضاع نامناسب است و احتمالا روغن‌سوزی دارید
حتما بخوانید: آشنایی با نقش شاتون در خودرو و علائم شاتون زدن
به‌جز بررسی دود و سطح روغن موتور، نشانه‌های دیگری هم برای روغن سوزی وجود دارند. برای مثال، وجود بویی ناخوشایند از سمت موتور میتواند علامتی باشد که به شما درباره سوختن روغن موتور هشدار می‌دهد. البته این موضوع را همه متوجه نمی‌شوند؛ یعنی تشخیص روغن‌سوزی از روی این بو مخصوص حرفه‌ای‌هاست و شاید همه از آن سر درنیاورند.
خودرویی که دچار روغن‌سوزی می‌شود، شتاب کمتری پیدا و قدرت موتورش هم اُفت می‌کند. ضمن اینکه سر شمع‌های آن هم چرب می‌شوند. اگر شمع‌ها را در هنگام خاموشی خودرو بررسی کنید، متوجه خواهید شد که حالت چرب پیدا کرده‌اند. چربی دهانه اگزوز هم از نشانه‌های روغن سوزی است. پس نشانه‌های روغن سوزی به شرح زیر هستند:
- 1- خروج دود آبی از اگزوز اولین و شایع ترین نشانه روغن سوزی ماشین ، خروج دود آبی از اگزوز است. …
- 2- وجود دوده چرب در انتهای لوله اگزوز …
- 3- کاهش مداوم سطح روغن موتور …
- 4- کاهش شتاب و افت قدرت موتور خودرو …
- 5- چرب شدن شمع های خودرو …
- 6- وجود بویی ناخوشایند از سمت موتور
دلایل روغن سوزی خودرو
دلایل مختلفی برای روغن سوزی در موتور خودرو وجود دارد؛ در حالت کلی می‌توان گفت که روغن موتور در خودرو حضور دارد تا قطعات موتور را خنک کند و اصطکاک میان آنها را کاهش دهد. با ورود این روغن به موتور، حرارت آن را تجزیه و کیفیت آن را مخدوش می‌کند. اگر روغن به چنین سرنوشتی دچار شود، دیگر خاصیت روانکاری قطعات، پاک‌سازی، پاک کنندگی و جذب ناخالصی‌ها را از دست خواهد داد.
نفوذ روغن از سمت سوپاپ‌ها به داخل محفظه سیلندر یکی از دلایل اصلی روغن سوزی موتور خودرو می‌باشد. در صورت انتشار دود آبی رنگ از اگزوز خودرو، روغن سوزی را از ناحیه رینگ‌ها، پیستون‌ها و دیواره سیلندر خواهیم داشت که این امر میتواند به دلایل مختلفی باشد:
- خرابی واشر سرسیلندر
- خوردگی کاسه نمد
- شکستگی و خرابی یاتاقان‌ها
- خرابی لاستیک گیت
- خرابی شاتون‌ها
- شکستگی رینگ و پیستون‌ها
- فرسودگی جداره سیلندر و پیستون
- ساییدگی لاستیک گیت
- سوختن روغن هیدرولیک در موتور
- سوختن روغن گیربکس در موتور
- خرابی شیر PVC
- اصطکاک زیاد گیت سوپاپ
- نشتی روغن از واشر سرسیلندر خودرو
- استفاده از روغن موتور نامناسب و بی‌کیفیت
بخوانید: علائم روغن سوزی ناشی از دیوار سیلندر
خرابی سیلندر موتور از دیگر عوامل موثر بر عملکرد نامناسب خودرو است که میتواند منجر به روغن سوزی خودرو گردد؛ با خراب شدن سیلندر موتور یا درست نبودن آب بندی سیلندر، روغن موتور به قسمت احتراق نفوذ می‌کند و خواهد سوخت؛ در این حالت روغن پاشیده شده به دیواره‌های سیلندر به وسیله رینگ جمع نمی‌شود و می‌سوزد. خوردگی و سایش جداره سیلندر (بوش سیلندر) و یا رینگ پیستون نیز میتواند باعث ایجاد روغن سوزی و خروج دود آبی از اگزوز گردد.
جمع شدن رینگ‌ها نیز معمولا باعث خروج دود آبی از اگزوز می‌شود؛ وقتی که رینگ روغنی پیستون شکسته شده باشد و یا کج شود، توانایی جمع‌آوری روغن موجود در دیواره‌های سیلندر و جلوگیری از ورود روغن به سر پیستون را نخواهد داشت و روغن به ناحیه احتراق نفوذ می‌کند و می‌سوزد . در برخی شرایط نیز روغن سوزی قطعاتی مثل رینگ‌های پیستون ممکن است به خاطر دوده به پیستون بچسبند و دیگر تکان نخورند تا نتوانند که عمل عایق کاری را به درستی انجام دهند؛ در این حالت روغن روی کناره‌های سیلندر باقی میماند و با سوختن بنزین یا هر سوخت دیگری، می‌سوزد .
ایجاد شدن خراش بر روی سوپاپ یا کج شدن آن نیز باعث ایجاد روغن سوزی و خروج دود آبی رنگ یا حتی بدون رنگ خاصی، می‌شود. وقتی که سوپاپ سوخت یا هوا خراب شده باشد نیز روغن موجود در سر سیلندر برای روانکاری اسبک‌ها و میل بادامک از طریق سوپاپ باز، وارد سیلندر می‌شود و با سوخت موجود در سر پیستون، پس از جرقه زدن شمع می‌سوزد .
راه‌های پیشگیری از روغن سوزی
بهترین راهکار برای رفع این گونه مشکلات، پیشگیری از وقوع آنهاست؛ بهتر است که حواستان به اموری مانند تنظیم و بررسی روغن موتور و پیشگیری از روغن سوزی نیز باشد. همانطور که پیشتر نیز گفته شد، روغن موتور از فرسودگی و ایجاد اصطکاک در بین قطعات موتور جلوگیری می‌کند؛ حال اگر سطح روغن به طور مستمر کم شود و به جای رفع مشکل، به آن روغن اضافه کنید، مسئله روغن سوزی حل نخواهد شد.
تعویض به موقع روغن موتور
روغن موتور پس از مدتی کارکرد خود را از دست می‌دهد، بنابراین در حالت عادی باید هر سه ماه یک بار، به ازای هر 5 الی 8 هزار کیلومتر کارکرد خودرو، روغن موتور را تعویض نمایید. روغن موتورهای سنتتیک پس از 6 ماه یا طی مسافت 8 تا 11 هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارند.
بخوانید: نحوه تعویض روغن موتور
استفاده از روغن موتور مناسب برای خودرو
کارخانه اطلاعات روغن موتور مناسب را در دفترچه راهنمای خودرو می‌نویسد؛ روی بسته‌بندی روغن موتورها نیز اطلاعاتی درباره کارکرد روغن موتور، زمان گرم شدن و سایر موارد نوشته می‌شود تا بتوان براساس اطلاعات موجود، روغن موتور مناسب را انتخاب نمود.
بخوانید: استاندارد های سطح کیفی روغن موتور
ترموستات را باز نکنید
ترموستات به صورت اتوماتیک دمای موتور را تنظیم می‌کند؛ دمای موتور درجه مشخصی دارد و در نتیجه بالا و پایین رفتن آن غلظت روغن کم و زیاد می‌شود. باز کردن این قطعه، باعث به هم خوردن دمای موتور خواهد شد که منجر به ایجاد آسیب برای موتور و عملکرد آن خواهد شد.
استفاده از مکمل‌های جلوگیری کننده از روغن سوزی
مکمل‌هایی برای پیشگیری از روغن سوزی در بازار موجود است که با کمک آنها می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد؛ این افزودنی‌ها سبک هستند و قیمت بالایی هم ندارند.
بررسی مداوم سطح روغن
میزان روغن موجود در مخزن را می‌توانید با گیج مخصوص اندازه‌گیری کنید. اگر روغن موتور به صورت غیرعادی کم شده باشد، لازم است که به یک تعمیرکار ماهر مراجعه کنید تا علت را به دقت بررسی نمایید.
عدم شست و شوی موتور با گازوئیل
موتور بیشتر از یک بار در سال نیاز به شست و شو ندارد؛ به یاد داشته باشید که برای موتورشویی بهتر است که از اسپری‌های تمیز کننده موتور استفاده نمایید.
تعویض فیلتر روغن
فیلتر‌های خودرو در دسته لوازم مصرفی قرار دارند و پس از کثیف شدن باید تعویض شوند. به یاد داشته باشید که فیلتر روغن را باید بعد از هر بار تعویض روغن، تعویض نمایید.
تعمیر مشکل روغن سوزی
مشکل روغن سوزی خودرو ایرادی نیست که بتوانید خودتان آن را برطرف کنید؛ روغن سوزی موتور از مشکلات رایج و البته مهم و حساس خودرو هاست که نباید آن را دست‌کم بگیرید یا فکر کنید که خودتان می‌توانید از عهده انجامش بر‌آیید. ماجرا از این قرار است که شناسایی مشکل روغن سوزی نیاز به تجهیزاتی خاص دارد و مکانیک‌ها با ابزارهای خاصی مانند کمپرس سنج اقدام به تشخیص محل بروز مشکل روغن سوزی می‌کنند تا پس از برآورد میزان خرابی، موارد لازم را تعمیر نمایند.
همانگونه که پیشتر نیز گفته شد مهمترین عامل نفوذ روغن به محفظه احتراق، ورود روغن به داخل محفظه سیلندر است. در این حالت معمولا خروج دود آبی رنگ از اگزوز فقط در ابتدای کار و در هنگام سرد بودن موتور مشاهده می‌شود اما پس از گرم شدن پیشرانه، انتشار دود آبی رنگ نیز متوقف خواهد شد.
درصورت روغن سوزی از ناحیه رینگ‌ها، پیستون‌ها و دیواره سیلندر لازم است که تعمیرکار بدون پیاده کردن کامل موتور از روی اتاق خودرو، صرفا اقدام به تعویض رینگ‌ها و پیستون‌ها نماید؛ لازم به ذکر است که اگر پیشرانه خودرو همانند موتورهای پژو 405 ، پژو 206 تیپ 2 و 3 از نوع سیلندر تر باشد، بوش‌های سیلندر نیز همراه با رینگ و پیستون نیز نیاز به تعویض خواهند داشت. اگر پیشرانه از نوع سیلندر خشک، بوش جدانشدنی، نظیر پراید و پژو 206 تیپ 5 باشد، در صورت آسیب دیدن سطح داخلی دیواره سیلندرها، بایستی بلوک موتور به طور کامل از روی خودرو پیاده شود و به جهت رفع عیب راهی کارگاه تراشکاری گردد که بالطبع هزینه بالاتری را نیز خواهد داشت.
تاثیر روغن سوزی بر دیگر اجزای خودرو
در صورتی که مشکل روغن سوزی در خودرو به وجود آید و به آن بی توجهی نمایید، باید منتظر بروز خرابی‌های بیشتر در دیگر قطعات موتور باشید که نیاز به تعمیرات فوری و پرهزینه‌ای نیز خواهند داشت. خرابی در قطعات زیادی اتفاق می‌افتد که شامل موارد زیر است :
- خرابی روغن
- خرابی شمع ها
- خرابی میل لنگ
- داغ شدن و آب شدن تمامی اتصالات غیر فلزی موتور
- بیشتر شدن بار خنک‌کاری موتور روی دوش رادیاتور و خرابی آن در طولانی مدت
- خرابی پیستون ها
- خرابی سیلندرها
اهمیت زمان تعویض روغن موتور
مقدار روغنی را که در موتور می‌ریزید در جایی ثبت کنید تا بتوانید مصرف روغن موتور خودرو را براساس کیلومتر طی شده بسنجید؛ در صورت بالا بودن میزان مصرف روغن موتور نیاز است که حتما به تعمیرگاه مراجعه کنید.
یک نکته مهم برای مواجه شدن با مشکل روغن سوزی این است که اگر فعلا نمی‌توانید هزینه بالای تعمیر آن را بپردازید، چرا که معمولا هزینه‌های این کار بالا می‌باشد و یا قصد تعویض ماشین را دارید، اگر سطح روغن موتور را به طور مرتب چک کنید و آن را بین مینیمم و ماکزیمم نگه دارید مشکلی برای موتور ماشین پیش نخواهد آمد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله سعی کردیم تا به صورت اختصاصی نکاتی را در مورد روغن سوزی خودرو ارائه نماییم تا بتوانیم شما را نسبت به اهمیت داشتن توجه مستمر به میزان روغن موتور و تعویض به موقع آن، استفاده از روغن موتورهای مناسب و اطمینان از کارکرد صحیح قطعاتی چون ترموستات، برای پیشگیری از وقوع روغن سوزی در موتور خودرو مطلع کنیم. به یاد داشته باشید که ترموستات یکی از قطعاتی است که خرابی آن باعث کاهش غلظت روغن موتور می‌شود؛ رقیق شدن روغن نیز باعث می‌شود که نفوذ روغن به سایر قسمت‌های موتور آسان باشد. پیشنهاد می‌کنیم که از روغن موتور استاندارد و مورد تایید کارخانه سازنده در پیشرانه خودروتان استفاده کنید و در بازه‌های زمانی معین و حتی پیش از موعد، روغن موتور و فیلتر آن را تعویض نمایید. این کار برای سلامت پیشرانه و افزایش طول عمر مفید آن بسیار موثر خواهد بود. در نهایت به یاد داشته باشید که هر چقدر بیشتر درباره خودروی خود بدانید، سریع‌تر از مشکلات موجود در آن مطلع خواهید شد و با تعمیر به موقع آنها در هزینه‌های خود می‌توانید صرفه جویی نمایید.