کارشناسی فنی خودرو شامل چه مواردی است ؟ صفر تا صد تست فنی خودرو
خودروها از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌اند و مهمترین بخش خودرو و قلب تپنده آن، موتور خودرو و سیستم محرکه است. در واقع زمانی که بحث کارشناسی فنی خودرو پیش می‌آید، باید به موتور، گیربکس، دیاگ و سایر اجزای تشکیل دهنده آن فکر کنیم. خیلی‌ها بخش فنی خودرو را با بخش فنی بدنه آن اشتباه می‌گیرند که در واقع این دو تفاوت‌هایی با هم دارند. طبق آمار منتشر شده اغلب مالکین خودرو در کشور هر 5 الی 6 ماه یک بار اقدام به تعویض قطعات ماشین و بررسی عملکرد فنی آن می‌کنند. این مسئله نشان می‌دهد که کارشناسی خودرو خواه کارشناسی فنی و خواه کارشناسی بدنه از اهمیت زیادی برخوردار است.
معمولا، خودروهای نو کمتر نیاز به بررسی فنی دارند و خودروهای دست دوم نیاز بیشتری به این نوع کارشناسی دارند. آگاهی از عملکرد خودرو و همچنین بررسی شاخصه‌های فنی آن می‌تواند شما را در نگهداری بهتر از خودرو کمک کند. به یاد داشته باشید که خودروهای دست دوم از نظر ظاهری ممکن است سالم به نظر برسند، اما از نظر فنی می‌توانند بسیار ضعیف باشند و شما را با مشکلات زیادی مواجه کنند. پس، توصیه ما این است که این مطلب را تا انتها مطالعه کنید تا با نحوه بررسی فنی ماشین آشنا شوید.
چرا کارشناسی فنی خودرو مهم است؟
رشد چشمگیر تولید و واردات خودرو به کشور باعث شده است تا در هنگام خرید تمامی نکات فنی یک خودرو را بررسی کنیم. این بررسی نه تنها خیال ما را از بابت سلامت خودرو راحت می‌کند، بلکه جلوی کلاهبرداری‌ها و فروش خیلی از خودروهای سرقتی را می‌گیرد. متاسفانه، بسیاری از سارقان با سر هم کردن قطعات خودورهای سرقتی اقدام به دست و پا کردن یک خودروی به ظاهر زیبا می‌کنند. اما، در پس این ظاهر زیبا تنها یک سری قطعات یدکی کهنه و دست دوم وجود دارند. از این رو، با بررسی فنی متعلقات ماشین می‌توان خیلی راحت به این موضوع پس برد.
اگر نگاهی به آمار تولید خودرو در جهان بیاندازیم، می‌بینیم که ایران دارای رتبه قابل قبولی در عرصه تولید خودرو است. ایران توانسته در این زمینه رتبه 18 را از آن خود کند. چین با تولید سالانه 23 میلیون دستگاه خودرو بی رقیب‌ترین کشور در صنعت خودروسازی است. حال، با توجه به رتبه ایده‌آل ایران در صنعت خودروسازی جهان لزوم بررسی فنی خودروها بیش از پیش ضروری می‌شود. به یاد داشته باشید که در انجام کارشناسی خودرو حتما از مکانیک‌های خبره و باتجربه کمک بگیرید.
دلیل نیاز به کارشناسی فنی خودرو
لارن فیکس یکی از منتقدان سرسخت خودرو می‌گوید: یا خودروی نو بخرید یا اگر اقدام به خرید خودروهای دست دوم کردید حتما در هنگام معامله از کارشناسان فنی باتجربه برای بررسی کیفیت و سلامت خودروی مورد نظر استفاده کنید. چراکه ممکن است خودروی دست دوم از لحاظ ظاهری بسیار مناسب به نظر برسد، اما از نظر فنی دارای ایرادهای متعددی باشد. خوشبختانه، به کمک یک مکانیک باتجربه و ماهر می‌توانید تنها ظرف چند دقیقه تمام ایرادات احتمالی یک خودروی دست دوم را پیدا کنید. هیچگاه گول ظاهر ماشین‌های لوکس را نخورید. با یک بررسی تخصصی تمامی ایرادات احتمالی آن نمایان می‌شود. در برخی از مواقع دستکاری‌هایی که بر روی قطعات خودرو انجام می‌شود به قدری حرفه‌ای است که تنها با ابزارهای پیشرفته می‌توان آن را تشخیص داد.
در بازار خودروی کشور روزانه تعداد انبوهی از خودروهای دست دوم معامله می‌شوند که در بین این معاملات برخی افراد سودجود تنها به فکر منافع خود هستند. آن‌ها با خرید خودروهای مشکل‌دار و ارزان سعی در فروش آن به قیمت‌های بالاتر را دارند. اینجاست که کارشناسی فنی خودرو دست این دلالان را رو کرده و شما را از خرید یک خودروی نامناسب بازمی‌دارد. یکی از مهمترین دلایل در استفاده از کارشناس فنی ماشین تشخیص میزان کارکرد موتور و همچنین سلامت گیربکس است. این دو قطعه جزو اصلی‌ترین قطعات یک خودرو هستند و معمولا استهلاک ماشین از این دو قطعه ناشی می‌شود. بنابراین، خودرویی که توسط یک راننده ناشی هدایت شده باشد، مطمئنا از استهلاک بالایی برخوردار بوده و همین امر لزوم بررسی فنی این دو قطعه را ضروری می‌کند.
کارشناسی فنی خودرو شامل چه مواردی می‌شود؟
توجه داشته باشید که کارشناسی فنی ماشین با تست معاینه فنی و کارشناسی فنی بدنه متفاوت است. چراکه در معاینه فنی هرگز به مسائلی چون تعیین ارزش، رنگ بدنه و ضربه خوردگی خودرو توجهی نمی‌شود. بنابراین، افرادی که قصد خرید خودروهای کارکرده را دارند، باید به دنبال کارشناسان فنی ماشین باشند. به طور کلی، کارشناسی خودرو به سه نوع کارشناسی بدنه، فنی و تست آپشن‌های آن می‌شود که در این مطلب ما تنها به بررسی مورد فنی آن می‌پردازیم. مورد فنی نیز شامل بخش‌های مختلفی می‌شود که هر کدام را جداگانه توضیح می‌دهیم.
بررسی قطعات تعویضی
معمولا، در تصادفات سنگین گلگیر و کاپوت ماشین بیشترین صدمه را می‌بینند. از این رو، برای تشخیص این موضوع چند راهکار وجود دارد. برای تشخیص تعویض کاپوت می‌توان لامپ‌های ماشین را بررسی کرد. همچنین، برای تشخیص تعویض گلگیر نیز می‌توان به جوش خوردگی‌های آن نگاه کرد. البته، این مسئله در خودروهای جدید که گلگیر آن‌ها با پیچ و مهره جوش داده می‌شوند امکان پذیر نیست و نیاز به انجام کارشناسی فنی خودرو توسط مکانیک‌های باتجربه دارد.
ستون‌ها و رکاب‌ها نیز می‌توانند جزو قطعات تعویضی خودرو باشند. برای تشخیص این موضوع می‌توان توسط مکانیک تست‌های مخصوصی انجام داد. بررسی ورق کف، شاسی و سپر نیز از دیگر مواردی است که باید مورد کارشناسی فنی قرار گیرد. فراموش نکنید که بررسی قطعات استوکس ماشین نیز در هنگام خرید بسیار مهم هستند. قطعات استوکس شامل قطعاتی هستند که فابریک و اصل هستند، اما متعلق به این خودرو نیستند. به عبارت ساده‌تر یعنی تعویض شده‌اند.
بررسی ستون‌ها و سقف خودرو
هنگام کارشناسی فنی خودرو باید به بررسی ستون‌ها و سقف ماشین نیز بپردازیم. این بخش‌ها نیز هنگام تصادف با آسیب‌های شدیدی مواجه می‌شوند که هنگام خرید خودرو باید به آن‌ها توجه کرد. برای تشخیص تصادفی بودن ستون‌ها و سقف کافیست علائم ظاهری و سطح آن را بررسی کرده و در صورت مشاهده فرورفتگی‌های غیر طبیعی فورا مسئله را با مالک خودرو و کارشناس در میان بگذارید. حتی، فرورفتگی‌های جزئی نیز می‌توانند بیانگر یک تصادف شدید باشند. از آنجایی که برطرف کردن فرورفتگی‌ها کار سختی است، صافکارها نمی‌توانند آن را مانند دستگاه‌های کارخانه‌ای صیقل دهند.
بررسی فرمان، سیستم‌های صوتی و کیسه هوا
فرمان یکی از بخش‌های مهم خودرو است. در واقع بدون فرمان هرگز نمی‌توان یک خودرو را هدایت کرد. حال، اگر این فرمان دارای خلاصی باشد کار برای هدایت ماشین دشوار است. برای بررسی این موضوع می‌توان در یک مسیر صاف بدون لمس فرمان خودرو را برای چند متر به جلو برد. اگر خودرو به طرفیت مایل نشد، یعنی فرمان سالم است. برای بررسی سیستم صوتی ماشین نیز می‌توان به دکمه‌ها و عملکرد آن دقت کرد. بررسی ایربگ‌ها نیز از مهمترین بخش‌های کارشناسی فنی خودرو می‌باشد. در این بخش نیز باید درزهای کیسه هوا به خوبی چفت باشند و هیچگونه برآمدگی بر روی سطح آن دیده نشود.
بررسی آپشن‌های داخلی و تزئینات خودرو
آپشن‌های داخلی خودرو همگی باید هنگام خرید بررسی شوند. در صورت مجهز بودن خودرو به شیشه‌های برقی بهتر است چندین بار آن‌ها را بالا و پایین کرد. در میانه راه نیز حتما شیشه‌ها را نگه داشته تا از عدم لقی آن مطمئن شوید. همچنین، با بررسی تزئینات داخلی خودرو باید از سلامت و عدم خرابی آن‌ها اطمینان خاصل کرد.
بررسی گیربکس و موتور خودرو
یکی از مهمترین موارد در کارشناسی فنی خودرو در واقع چکاپ کامل گیربکس و موتور می‌باشد. برای چکاپ خودرو باید به 6 مسئله توجه کنیم. اولین مسئله توجه به دنده‌هایی است که کار نمی‌کنند. برای این کار باید دنده را جا زد و با فشردن کلاج حرکت چرخ دنده‌ها را بررسی کرد. نشت روغن نیز دومین مسئله در عیب یابی گیربکس است. روغن گیربکس یک روغن قرمز رنگ است که به راحتی قابل تشخیص می‌باشد.
فاکتور بعدی بررسی کلاج است. اگر کلاج نتواند دیسک کلاج را از فلایول رها کند، این بدان معناست که کلاج شما مشکل داشته و مطمئنا گیربکس را نیز دچار خرابی کرده است. فاکتور بعدی ایجاد سر و صدا خودرو در هنگام خلاص بودن است. در صورت صدا دادن خودرو در هنگام خلاصی باید سریعا به یک کارشناس خودرو مراجعه کرده تا مشکل گیربکس را بررسی کند. بروز صداهای غیر طبیعی از موتور نیز بیانگر وجود مشکلاتی در گیربکس است. بوی سوختگی نیز شایع‌ترین مشکل گیربکس است. در صورت بر طرف نکردن این موضوع، گیربکس ممکن است برای همیشه از کار بیافتد.
بررسی کابین و داخل خودرو
هنگام کارشناسی فنی خودرو به این موضوع توجه کنید که کابین و اتاق ماشین نیز باید از سلامت کامل برخوردار باشند. این کار نیاز به یک مکانیک باتجربه دارد تا تمام بخش‌های داخلی خودرو را مو به مو بررسی کرده و عیب‌های احتمالی را پیدا کند. برخی از مالکین خودرو با تزئین ظاهری اتاقک خودرو سعی در فریب خریداران دارند؛ چراکه در پس این زیبایی، عیب‌های زیادی پنهان شده است که تنها توسط یک مکانیک حرفه‌ای قابل کشف است.
بررسی عملکرد درب‌های خودرو
حتی در صورت مشکل نداشتن ستون‌ها باز هم به بررسی درب خودرو بپردازید. درب‌ها هنگام باز و بسته شدن نباید هیچگونه صدایی از خود تولید کنند. همچنین، در صورت سفت بودن درب‌ها باید آن را توسط کارشناس بررسی کرد. از آنجایی که میزان باز و بسته شدن درب‌ها در خودرو بسیار زیاد است، امکان آسیب دیدگی در آن‌ها بیش از سایر قطعات است. بنابراین، حتما، واشرهای آب بندی و زبانه‌های قفل را موشکافانه بررسی کرده و عیب‌های احتمالی را پیدا کنید.
بررسی نور و چراغ‌ها
در کارشناسی فنی خودرو حتما چراغ‌ها و سیستم نوردهی ماشین را تست کنید. بررسی چراغ‌های پشت آمپر، جلویی و چراغ‌های راهنما از مهمترین فاکتورها در تست کردن خودرو می‌باشد. تا جای ممکن حتما نور چراغ‌ها را در تاریکی شب مورد بررسی قرار دهید تا میزان نوررسانی آن‌ها را مشاهده کنید. بررسی فلاشر ماشین، دکمه‌های فرمان و غیره نیز نباید از قلم بیافتد. حتما، دسته راهنمای خودرو و چراغ‌های چشکمک‌زن آن را نیز مشاهده کنید تا فلاشرهای آن درست کار کنند.
بررسی ترمز دستی
ترمز دستی نیز از دیگر قطعات مهم در خودرو است که باید مورد بررسی قرار گیرد. بهتر است برای به چالش کشیدن ترمز دستی آن را در سراشیبی تند تست کنید. اگر خودور حتی برای چند سانتی متر به جلو رفت، باید بدانید که ترمز دستی مشکل دارد. اهرم آن را نیز بررسی کنید تا خیلی سفت نباشد. معمولا، رانندگان عادت دارند که ترمزهای دستی را تا حد ممکن به بالا بکشند که این امر در دراز مدت آن را دچار مشکل می‌کند. به صدای ترمز دستی نیز توجه کنید. معمولا ترمز دستی‌ها هنگام بالا کشیدن باید صدای خاصی از خود تولید کنند که این امر نشان دهنده سلامت آن است.
بررسی ایستاده ظاهری محفظه موتور
هنگام کارشناسی فنی خودرو به موضوع محفظه موتور بسیار توجه کنید. برای این کار کافیست کاپوت را بالا زده و داخل محفظه موتور را مورد بررسی قرار داد. در صورتی که گرد و غبار و کثیفی موتور اجازه مشاهده دقیق را به شما نداد، باید ماشین را به کارواش برده و محل مورد نظر را پاکسازی کرد. این امر امکان مشاهده جزء به جزء قطعات موتور را میسر می‌کند. در محفظه موتور تمام تسمه‌ها، بست‌ها، رادیاتور، دسته موتورها، لوله‌های رابط و غیره را بررسی کنید تا دارای پوسیدگی نباشند.
سپس، با مشاهده سطح رادیاتور، مخزن روغن ترمز از وجود آب کافی و شفاف و همچنین نبود هیچگونه زنگ زدگی اطمینان حاصل کنید. بررسی گیج روغن را فراموش نکیند. با این کار از عدم وجود براده و هرگونه ناخالصی مطمئن می‌شوید. سالم بودن باتری خودرو نیز از دیگر فاکتورهای مهم در بررسی محفظه موتور و متعلقات آن می‌ّباشد. برای این کار تمام بست‌ها و اتصالات را بررسی کرده و در صورت اتمی بودن باتری، نشان دهنده آن باید کاملا به رنگ سبز جلوه دهد. در صورت اسیدی بودن باتری نیز کفی است از وجود آب اسید اطمینان حاصل کنید.
موارد حائز اهمیت هنگام کارشناسی فنی خودرو
هنگام بررسی فنی ماشین باید ابتدا به دنبال عیب‌های رایج و احتمالی گشت. معمولا، خودروهای دست دوم یک عیب رایج دارند و آن هم این که میزان کیلومترسنج آن‌ها با مسافت طی کرده خودرو مطابقت ندارد. در واقع، مالکین خودرو با دست کاری کردن کیلومترشمار سعی در گمراه کردن خریدار دارند. برای این کار خیلی راحت می‌توان با استفاده از ابزارهای پیشرفته میزان و مدت کارکرد موتور را بررسی کرد. مسئله بعدی، سلامت گلگیرها و چراغ‌های خودرو می‌باشد. همانطور که در مطالب فوق اشاره کردیم، باید تمام چراغ‌های ماشین را در تاریکی شب تست کرد تا میزان نوردهی و سلامت آن‌ها مشخص شود.
از آنجایی که در تصادفات ابتدا گلگیر و سپر ماشین درگیر می‌شوند، مهم است که این قسمت از خودرو را با وسواس بیشتری نگاه کرد. معمولا، دلالان حرفه‌ای با تعمیر دقیق و بی نقص این قسمت از خودرو سعی در فریب خریداران دارند. برای تشخیص این موضوع کافیست به یک مرکز تخصصی خودرو مراجعه کرده و مراتب را با کارشناسان مربوطه در میان گذاشت. آن‌ها با استفاده از ابزارهای فوق حرفه‌ای عیب‌های احتمالی را پیدا کرده و قیمت خودرو را مشخص می‌کنند.
یکی دیگر از موارد مهم هنگام کارشناسی فنی خودرو توجه به عملکرد دنده و صفحه کلاج است. هیچ جای خودرو بیشتر از این دو بخش مورد استفاده راننده قرار نمی‌گیرند. بهتر است هنگام خرید حتما کلاج خودرو را بررسی کرده و عیب‌های احتمالی آن را پیدا کنید. هنگامی که خودرو در حالت خلاصی صدا دهد، این بدان معناست که صفحه کلاج و گیربکس دارای نقص فنی هستند و خیلی زود باید تعمیر شوند.
تست دیاگ در کارشناسی فنی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
اگر هنگام گشت و گذار در خیابان کمی اطراف خود را نگاه کنید، متوجه وجود تعداد زیادی از مکانیکی‌هایی می‌شوید که در حال تست دیاگ خودرو هستند. اما، تست دیاگ برای کشف چه چیزی انجام شده و چه اهمیتی دارد؟ در ادامه نکات مهمی در خصوص تست دیاگ و لزوم استفاده از آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تست دیاگ در واقع در دهه هشتاد میلادی با تولید خودروهای مدرن معرفی شد. این دستگاه برای کارشناسی فنی خودرو ساخته شد. در واقع در دهه هشتاد میلادی خودروسازان به این فکر افتادند تا راهی برای مکانیک‌ها فراهم کنند تا بدون پهن کردن قطعات یا به اصطلاح دل و روده خودرو از ایرادات آن مطلع شوند. امروزه، صنعت خودروسازی کشور نیز محصولات خود را به گونه‌ای طراحی می‌کند تا امکان تست شدن با این دستگاه‌ها را داشته باشند.
نحوه عملکرد دستگاه دیاگ
این دستگاه‌ها مجهز به کامپیوترهای هوشمندی هستند که از طریق آن می‌توان نقاط اصلی خودرو نظیر گیربکس، قطعات برقی، ترمزها، سیستم خنک کننده، قطعات حیاتی موتور و غیره را عیب یابی کرد. قطعات خودروهای مدرن دارای کد مخصوصی هستند که هنگام بروز خطا بر روی کامپیوتر دیاگ نمایان می‌شوند. در واقع، این کامپیوترها با دریافت کد مربوطه محل دقیق خطا را به مکانیک نشان داده و میزان خرابی آن را نیز تعیین می‌کنند.
پس از انجام کارشناسی فنی خودرو با دستگاه دیاگ، مکانیک اقدام به تعمیر محل خطا کرده و سایر عیب‌های احتمالی را برطرف می‌کند. استفاده از این دستگاه بسیار ضروری بوده و هنگام خرید خودروهای دست دوم خیلی به کار خریداران می‌آید. دقت دستگاه‌های دیاگ به قدری بالاست که تمامی نقایص را مشخص می‌کند. جالب است در برخی از مواقع حتی نقایصی که دلالان نیز از آن بی‌خبرند را مشخص می‌کنند.
نحوه اطلاعات رسانی کدخوان‌ها
دستگاه‌های دیاگ برای به نمایش گذاشتن اطلاعات کامپیوتر خود باید به پورت OBD خودروها متصل شوند. توجه داشته باشید که محل قرارگیری این پورت‌ها در خودروهای مختلف فرق داشته و معمولا در زیر داشبورد، کنسول میانی و زیر کاپوت نصب شده‌اند. در گذشته هر دستگاه دیاگ تنها برای یک پورت مخصوص طراحی شده بود که این امر محدودیت‌های فراوانی را ایجاد می‌کرد. اما، بعد از سال 1996 میلادی با تغییر پورت‌های OBD1 به OBD2 دیگر به راحتی امکان اتصال دیاگ‌ها به تمامی پورت‌ها میسر شد.
دستگاه‌های دیاگ برای انجام تست کارشناسی فنی خودرو بعد از اتصال به درگاه OBD تمامی کدهای خود را از طریق کامپیوتر نمایش می‌دهند. این کدها در واقع از طریق بلوتوث یا وای فای به کامپیوتر یا موبایل ارسال شده و سپس تجزیه و تحلیل کدهای ارسالی توسط اسکنر انجام می‌شود. به یاد داشته باشید که تشخیص کدها تنها از عهده یک مکانیک باتجربه برآمده و سپردن این کار به افراد نابلد تبعات سنگینی در پی خواهد داشت.
چه مواردی در دستگاه دیاگ قابل مشاهده است؟
در حالت کلی اغلب دستگاه‌های دیاگ قابلیت تشخیص مشکلات سنسور کاتالیزور، برق خودرو، سنسور اکسیژن، سنسور ABS و فشار روغن گیربوکس را دارند. البته، این دستگاه‌ها سایر عیب‌ها را نیز مشخص می‌کنند که این امر نیاز به تنظیم سیستم دیاگ دارد. سیستم‌های دیاگ با توجه به کدهایی که برای آن‌ها تعریف می‌شود امکان عیب یابی سایر قطعات خودرو را نیز پیدا می‌کنند. دستگاه‌های دیاگ به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان کدخوانی در خودروهای جدید را نیز داشته باشند. هر چقدر تکنولوژی به کاربرده شده در خودروها بیشتر شود، این دستگاه‌ها نیز قابلیت به روز شدن دارند. کافیست آن‌ها را به اینترنت متصل کرد تا حافظه آن به آخرین نسخه منتشر شده به روز رسانی شود.
هزینه تست کارشناسی فنی خودرو
هزینه تست فنی خودرو بستگی به میزان عیب‌ها و همچنین مدل خودرو دارد و هر چه مدل ماشین جدیدتر باشد، مدت زمان عیب یابی آن نیز توسط دستگاه دیاگ بیشتر می‌شود. متاسفانه، به دلیل نوسانات مداوم در صنعت خودروسازی بسیاری از مکانیکی‌ها نیز تحت تاثیر قرار گرفته و مجبورند برای جلوگیری از ضررهای ناشی از تورم، تعرفه خدمات خود را افزایش دهند. توصیه می‌شود حتما به مکانیکی‌های مراجعه کنید که از سابقه طولانی مدتی برخوردار باشند؛ برخی از مکانیکی‌ها با انجام نادرست تست فنی خودرو نه تنها عیب‌ها را پیدا نمی‌کنند، بلکه خسارت‌هایی نیز به سیستم‌های خودرو وارد می‌کنند.
دیاگ زدن فقط نمایش داده‌ها نیست، بلکه تحلیل‌های آن است که توسط یک مکانیک باتجربه انجام می‌شود. عیب‌های پیدا شده باید از طریق یک سری روش‌های تجربی صورت پذیرد تا از این بابت مشکلی سلامت خودرو را تهدید نکند.
سخن پایانی
انجام تست کارشناسی خودرو هنگام معامله ماشین‌های دست دوم بسیار واجب بوده و عدم انجام آن مشکلات زیادی را پس از خرید برای شما به همراه خواهد داشت. مراجعه به مکانیک‌های حرفه‌ای از مهمترین فاکتورها در عیب یابی درست خودروها است. از این رو، توصیه می‌شود در یافتن مکانیک‌های حرفه‌ای دقت کرده و تنها افراد یا مجموعه‌هایی را انتخاب کنید که از مقبولیت بالایی نزد مشتریان برخوردار باشند.