تسمه تایم چیست؟ علائم خرابی تسمه تایمینگ و طول عمر + قیمت

اگر به دنبال خرید تسمه تایم برای خودروی خود هستید و در مرحله‌ی پیدا کردن علائم خرابی، فهمیدن زمان تعویض و انتخاب تسمه تایم قرار دارید پیشنهاد می‌کنیم مطالعه ی این مطلب را از دست ندهید. در اینجا سعی کرده‌ ایم مجموعه‌ای از اطلاعات مورد نیاز برای خرید تسمه تایمینگ انواع خودرو را گردآوری کنیم و مروری نیز بر قیمت تسمه تایم انواع خودروها داشته باشیم. پس با فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی ماشین نو همراه باشید.

تسمه تایم (تسمه تایمینگ) چیست؟

همانطور که می‌دانید تسمه تایم خودرو ( Timing belt )، قطعه‌ای است از جنس لاستیک که به عنوان بخشی از قطعات اصلی و ضروری پیشرانه‌های احتراق داخلی محسوب می‌شود. تسمه تایم یا زنجیر تایم قطعه‌ای می‌باشد که به طور معمول بر روی مکانیسم‌های چرخشی  یک سیستم انتقال قدرت نصب می‌شود. این قطعه در تعیین زمان مناسب برای باز و بسته شدن سوپاپ‌‌ها ایفای نقش می‌کند و از این نظر قطعه‌‌ای حیاتی پیشرانه به شمار می‌رود.

تسمه تایم خودرو که با نام تسمه تایمینگ نیز شناخته می‌شود نقش بسیار پر رنگ و مهمّی در کارکرد نرم قطعات پیشرانه دارد. تسمه تایم نقشی هماهنگ ‌کننده در بین میل لنگ خودرو و میل سوپاپ دارد و این دو عضو حیاتی پیشرانه را به یکدیگر متصل می‌کند تا چرخش متفاوت امّا ثابت این دو قطعه مهم با سرعت مشخص و زمان بندی دقیق حفظ شود.

اهمّیت وظیفه‌ ی تسمه تایم خودرو، زمانی مشخص می‌شود که بدانیم سرعت گردش میل لنگ دو برابر سرعت گردش میل سوپاپ است. این موضوع بیان می‌ کند که اگر تسمه تایم خودرو به دلیل فرسودگی یا پارگی، وظیفه‌ ی خود را به خوبی انجام ندهد مشکلی اساسی در عملکرد موتور خودرو ایجاد می‌شود و کار آن را مختل می‌کند. برای ساخت این نوع قطعات از لاستیک‌های سخت و انعطاف پذیری استفاده می‌شود که این موضوع باعث می‌شود در دوره‌های طولانی مدّت برای خودروی شما کار کنند. امّا در بهترین حالت و بهترین نوع کیفیت از طریق قرار گرفتن مداوم در معرض حرارت بالای پیشرانه و تماس با موادی مانند روغن موتور مستعد آسیب هستند.

قرار گرفتن طولانی مدّت در معرض حرارت باعث از بین رفتن خاصیت کشش بهینه و تاثیر منفی آن بر زمانِ دقیق باز و بسته شدن سوپاپ‌های موتور می‌شود. در ادامه این مطلب به طور کامل و جامع تر به عوامل موثر در کاهش طول عمر تسمه تایم و زمان تعویض آن خواهیم پرداخت.

اهمیت و عملکرد تسمه تایم در پیشرانه 

شاید باورش کمی مشکل باشد که عملکرد خودرو تنها با معیوب شدن قطعه‌ای به نام تسمه تایمینگ مختل شود! در هر حال حتی اگر به این موضوع باور هم نداشته باشید بالاخره روزی با پاره شدن این تسمه در راه ماندن را تجربه خواهید کرد تا این موضوع را باور کنید.

تسمه‌هایی مانند تسمه کولر در منازل در قسمت بیرونی و داخلی دارای سطحی صاف هستند اما تسمه تایمینگ خودرو در قسمت داخلی دارای دندانه‌ای است که در پولی دندانه‌دار سر میل‌ لنگ قفل شده و به چرخش در می‌آید.

عاملی که موجب دوران پولی دندانه‌دار می‌شود میل بادامک است که به قسمت سرسیلندر موتور متصل می‌باشد. گردش میل بادامک نیز باعث حرکت منظم بالا و پایین سوپاپ‌ها در مدت زمان معین می‌شود تا مخلوط سوخت و هوا یا دود حاصل از احتراق به‌طور منظم داخل یا خارج شود. به این جهت به تسمه مذکور تسمه تایمینگ می‌گویند.

حال تقریباً واضح است که با معیوب شدن این تسمه چه فرآیند عظیمی با اختلال مواجه می‌شود. در خودروهای قدیمی معمولاً به‌منظور افزایش استحکام از زنجیرهایی شبیه به زنجیر دوچرخه اما به شکل چند قلو در کنار هم استفاده می‌کردند که به‌جای پولی توسط چرخ‌دنده به حرکت درمی‌آمدند.

طبیعی است که زنجیر و چرخ‌ دنده از وزن زیادی برخوردارند و افزون بر آن در هنگام حرکت صدای ناهنجار قابل‌ِ توجهی هم تولید می‌کنند. در نتیجه خودروسازان به‌منظور افزایش قدرت و کاهش مصرف سوخت خودرو از تسمه تایمینگ استفاده کردند.

اما در صورت خرابی دندانه‌ها یا بریدن این تسمه سوپاپ‌هایی که در زمان نامناسب پایین آمده‌اند با سطح بالای پیستون برخورد کرده و کج می‌شوند. همچنین این برخورد می‌تواند موجب خرابی پیستون، سیلندر، سر سیلندر و شاتون‌ها نیز شود. توصیه می‌شود که در هنگام بریدن تسمه تایمینگ از استارت زدن خودداری کنید تا آسیب کمتری به موتور وارد شود.

تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم چیست ؟

فرق تسمه تایم و زنجیر تایم تنها در ساختار آن‌ها می‌باشد. این دو قطعه یک هدف را دنبال می‌کنند و یک وظیفه ی مشخص بر عهده دارند. در حقیقت تسمه تایم ساختار لاستیکی داشته و زنجیر تایم ساختار فلزی. ساختار لاستیکی تسمه تایم‌ها باعث می‌شود که آرام و بی سر و صدا کار کنند و دارای فرسایش نسبتاً زیادی نسبت به زنجیر تایم می‌باشند. تسمه تایم‌ها به کمک سفت کن و یک سری قرقره یا هرزگرد کار می‌کنند که در زمان تعویض باید آن‌ها را نیز تعویض کنید تا کارایی بهینه ایی داشته باشند.

اما همان طور که گفته شد زنجیر تایم همان کار زمان بندی باز و بسته شدن سوپاپ را انجام می‌دهد و به دلیل ساختاری که دارند طول عمر بسیار بالاتری دارند و به همین راحتی‌ها دچار فرسودگی نمی شوند. طبیعتاً صدای این قطعه به نسبت بالا می‌باشد و زمانی که پاره شود آسیب و ضررهای جدی تری به قطعات موتوری  وارد می‌کنند. البتّه این موضوع، درباره پاره شدن تسمه تایم هم نیز صدق می‌کند. در جدول زیر سعی کرده‌ایم معایب و مزایای این دو قطعه را به صورت ساده و واضح شرح دهیم تا به طور کامل متوجه شوید.

طول عمر تسمه تایم چه مدّت می‌باشد؟

تسمه تایمینگ بر اساس کیفیت خود و شیوه رانندگی شما عمری از 60 هزار تا 80 کیلومتر دارد. عواملی مانند رانندگی با شتاب‌های مثبت و منفی زیاد، درجا کار کردن خودرو، روغن‌ریزی سر میل‌لنگ و سفت بودن بیش از حد تسمه همگی می‌توانند موجب کاهش طول عمر تسمه شوند. در مقابل رانندگی ملایم و پیوسته با دور متوسط سلامت تسمه تایمینگ را تا مدت‌های طولانی حفظ می‌کند.

نشانه‌های خرابی تسمه تایم چیست؟

خرابی و پارگی تسمه تایم مانند خرابی دیگر قطعات یدکی خودرو دارای نشانه‌هایی می‌باشد که در بخش زیر به زبان ساده از آن‌ها می‌گوییم. در صورت تجربه و مشاهده هر یک از این نشانه‌ها باید سریعاً به یک متخصص مکانیک خودرو مراجعه کنید تا در صورت نیاز تسمه تایم را تعویض کند.

• دور آرام موتور

اگر دقّت کرده باشید متوجه خواهید روی تسمه تایم‌ها دندانه‌های ریزی وجود دارد که باعث چرخش چرخ دنده‌ها در حین چرخاندن قطعات و اجزای مختلف موتور می‌شود. اگر این دندانه‌ها آسیب ببیند تسمه تایم از چرخ دنده‌ها لیز می‌خورد و به درستی در جای خود قرار نمی گیرد. در این حالت موتور شروع به خاموش شدن می‌کند.

•  خرابی موتور

فرسودگی تسمه تایم باعث فرآیند احتراق ناقص در پیشرانه می‌شود. در حقیقت زمانی که تسمه تایم از چرخ دنده جدا شود روی میل بادامک می‌افتد و این موضوع باعث می‌شود یکی از سیلندرها خیلی زود باز و بسته شود. این اتاق باعث خواهد شد موتور خاموش شود . در صورتی که تسمه تایم تعویض نشود موتور به طور کلی آسیب خواهد دید و شما را متحمل هزینه‌های گزاف و سنگینی خواهد کرد.

• خروج دود از اگزوز

تشخیص این نشانه کمی دشوار می‌باشد به خصوص در روزهای سرد. چرا که تشخیص اینکه دود خارج شده از اگزوز بخار آب است یا نه سخت می‌باشد. اما اگر میزان دود خروجی از نظرتان غیر عادی می‌باشد ممکن است تسمه تایم آسیب دیده باشد. خرابی تسمه تایم باعث خواهد شد هوا در زمان نامناسبی وارد موتور شود و در نتیجه دود زیادی از اگزوز خارج شود.

عوامل موثر در خرابی تسمه تایمینگ خودرو چیست؟

خرابی تسمه تایم یا پارگی آن ممکن است بر موارد شرح شده در قسمت زیر صورت بگیرد:

• سفت بستن تسمه تایم: سفت بستن تسمه تایم که در ابتدا باعث خرابی تسمه سفت کن و در نهایت خرابی خود تسمه می‌شود.
• بی‌کیفیت بودن تسمه تایم: تسمه‌های نامرغوب به وفور در بازار وجود دارند و تحمل بار و فشار زیادی ندارند و بسیار سریع مورد استهلاک قرار می‌گیرند.
• عدم استفاده از دنده مناسب:  عدم استفاده از دنده مناسب به خصوص در سر بالایی‌ها و یا در عبور از روی سرعت گیرها که باعث فشار خیلی زیاد روی موتور و تسمه تایم می‌شود.
• فشار بیش از حد به موتور: رانندگی با دور موتور بالای 4 هزار در مدت طولانی باعث مستهلک شدن این قطعه می‌شود.
• اشتباه در نصب تسمه تایم: متاسفانه برخی از مکانیک‌ها تجربه کافی در زمینه تعویض تسمه تایم ندارند و به صورت اشتباه آن را نصب میکنند. این موضوع باعث آسیب دیدگی تسمه تایم و موتور می‌شود.
• خرابی تسمه سفت کن: خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپاژ کردن باعث پارگی تسمه تایم می‌شود.

زمان تعویض تسمه تایم خودرو

پیش از این اشاره کردیم که تسمه تایم قطعه‌ای ضروری برای کارکرد عادی خودرو است. بنابراین بهتر است پیش از آن که تسمه تایم به دلیل فرسودگی زیاد، دچار پارگی شود آن را تعویض کنید.

زمان تعویض این تسمه به عوامل مختلفی بستگی دارد که معمولی‌ترین آن، پس از طی شدن مسافتی مشخص است. میزان این مسافت را می‌توانید در وبسایت شرکت سازنده‌‌ی خودروی خود یا در دفترچه‌ی راهنمای خودرو به راحتی پیدا کنید. مثلا در دفترچه‌ی خودروی زانتیا ذکر شده است که باید هر ساله وضعیت تسمه تایم را بررسی کرد و پس از رسیدن به کیلومتر 90 هزار، باید تسمه تایمینگ را تعویض نمود. اما اگر استفاده‌ی شما از خودرو بسیار زیاد است (مانند تاکسی) یا در شرایط محیطی غیر معمولی رانندگی می‌کنید (مانند مکان‌های صعب‌العبور و غیر جاده‌ای) باید زمان بررسی تسمه تایمینگ را به دوره‌های کوتاه‌تری از بُعد مسافت و زمان کاهش دهید.

عواملی فیزیکی نیز وجود دارند که زمان تعویض تسمه تایم خودرو را هشدار می‌دهند. عواملی مثل مشکل در استارت زدن خودرو، یا خروج غیر معمول دود از اگزوز می‌توانند نشانه‌هایی از عملکرد ناقص تسمه تایم باشند.

همچنین نوع استفاده‌ی خاص از خودرو نیز به فرسوده شدن تسمه تایم کمک می‌کند. برای مثال شتاب گرفتن‌های لحظه‌ای و به اصطلاح تیک‌آف.

لازم است بگوییم اگر موتور خودروی شما از نوع Interference (تداخلی) است باید بررسی دوره‌ای تسمه تایم را جدی بگیرید. چرا که پاره شدن تسمه تایم موجب صدمه دیدن سوپاپ‌ها می‌شود و خسارتی جدی به خودروی شما وارد می‌کند.

زمان تعویض تسمه تایم خودروهای ایرانی

انتخاب تسمه تایم خودرو

اکنون که با کارکرد و زمان تعویض تسمه تایم خودرو آشنا شدیم، بهتر است به سراغ انتخاب تسمه تایم خودرو برویم و بعضی از برندهای این قطعه‌ی خودرو را بررسی کنیم.

وقتی به انواع تسمه تایم خودرو در بازار نگاهی می‌اندازیم، با برندهای گوناگونی مواجه می‌شویم. اگر با این برندها آشنایی حداقلی داشته باشیم بهتر می‌توانیم برای خرید تسمه تایم خودرو تصمیم بگیریم. به همین دلیل در اینجا برندهای تسمه تایمینگ را به صورت مختصر مرور می‌کنیم.

برند دانگیل (Dongil)

شرکت دانگیل (Dongil) در 30 سپتامبر سال 1945 میلادی تاسیس شد و اولین تسمه لاستیکی را در کره‌جنوبی توسعه داد. این شرکت در حال حاضر انواع تسمه‌های لاستیکی را تولید می‌کند که تسمه تایمینگ، یکی از آن‌هاست.

این شرکت پس از موفقیت در زمینه تولید محصولات لاستیکی، در سال‌های ابتدایی قرن 21، شعبی در آمریکا، ژاپن، اندونزی و چین راه‌اندازی کرد. ناگفته نماند که برخی از محصولات این شرکت که در بازار موجود است، در چین تولید می‌شود. مدیرعامل این شرکت در حال حاضر، پارک جین سام است.

برند کانتیننتال (Continental)

شرکت کانتیننتال (Continental) از بزرگترین تولیدکننده‌های انواع لاستیک و تایر است و در زمینه‌ی تسمه تایم خودرو نیز از برندهای شناخته شده به حساب می‌آید. دفتر مرکزی شرکت کانتیننتال که در سال 1871 تاسیس شده همچنان در شهر‌هانوفر آلمان است.

شفلر ا-گ بزرگترین سهامدار این شرکت است که در حال حاضر 46 درصد سهام این شرکت را در اختیار دارد. مدیرعامل شرکت کانتیننتال، المار دگنهارت (Elmar Degenhart ) است.

برند اپتی بلت (Optibelt)

شرکت اپتی بلت در سال 1872 در آلمان تاسیس شد و در سال 1975 به نام کنونی اپتی بت تغییر نام داد. این شرکت در کنار سایر تولیدات خود، در زمینه تولید تسمه تایمینگ نیز فعالیت می‎کند و همواره تسمه تایم‌هایی جدید و با کیفیتی بهتر از گذشته تولید می‎کند.

این شرکت تولیدکننده‌ی تسمه تایمنیگ در اروپا، آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی و آسیای جنوب شرقی نمایندگی دارد.

برند دایکو (Dayco)

برند دایکو در سال 1905 با نام «شرکت تولید لاستیک دیتون» در ایالت اوهایو در آمریکا تاسیس شد. این شرکت یکی از معتبرترین شرکت‌ها در تولید انواع محصولات لاستیکی از جمله تسمه تایمینگ است که 42 دفتر و فروشگاه در 22 کشور در سراسر جهان دارد. در حال حاضر نیک اورلاندو، مدیر عامل شرکت دایکو است.

برند ایران خودرو (Isaco)

شرکت ایران خودرو که مهم‌ترین شرکت خودروسازی ایران است، در سال 1341 تاسیس شد. هم‌اکنون این شرکت با نام تجاری ایساکو، برای برخی از خودروهای خود مانند پژو 405، تسمه تایم تولید می‌کند.

برند گیتس (POWERGRIP GATES)

سال 1911 بود که چارلز گیتس، شرکتی را برای تسمه و تایر در کلرادو آمریکا دایر کرد. در سال 2003 نام شرکت به «موسسه گیتس» (The Gates Corporation) تغییر کرد.

این شرکت در حال حاضر در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کند که تسمه تایمینگ را نیز شامل می‌شود.

برند گیتس به عنوان برندی معتبر در تولید تسمه تایم خودرو شناخته می‌شود و برای بسیاری از خودروها تسمه تایمینگ تولید می‌کند. این شرکت در 30 کشور دنیا نمایندگی دارد. اکنون مدیرعامل این شرکت «آیوو جورک» (IVOJUREK) است.

برند تویوتا جنیون پارتس (Toyota Genuine Parts)

این برند به عنوان برند قطعات یدکی تویوتا، برند معروف خودرو به کار می‌رود. تسمه تایم‌های تولیدی شرکت تویوتا، مخصوص خودروهای همین شرکت است. مدیرعامل فعلی شرکت تویوتا، آکیو تویودا است.

تشخیص تسمه تقلبی و اصلی

تسمه تایم‌های اصلی و با کیفیت از 4 لایه اصلی تشکیل شده اند: لایه بیرونی که از یک نوع پارچه خاص و مقاوم در برابر ساییدگی، لایه درونی از الیاف و شیشه، لایه‌های داخلی هم در برابر گرما، کشش و پارگی مقاوم هستند. با نگاه کردن به تسمه تایم باید بتوانید 4 لایه را تشخیص دهید.

همچنین محصولات اورجینال و با کیفیت دارای بسته بندی مناسبی و گارانتی هستند. فراموش نکنید که در زمان خرید تسمه تایم حتما ضمانت اصالت کالا را داشته باشد تا در صورت عدم تایید مکانیک بتوانید آن را مرجوع کنید.